Wrzesień i październik to miesiące, kiedy polskie lasy zapełniają się amatorami grzybobrania. Niestety, to również okres, w którym szpitale odnotowują najwięcej przypadków zatruć grzybami. Jak podkreślają specjaliści, nawet doświadczonemu grzybiarzowi może przytrafić się tragiczna w skutkach pomyłka. Największe zagrożenie stanowi muchomor sromotnikowy, odpowiedzialny za większość zgonów, ale inne gatunki również mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń wątroby, niewydolności nerek czy zaburzeń neurologicznych.
Różne toksyny, różne objawy
Toksyny zawarte w grzybach wywołują konkretne zespoły objawów, które lekarze klasyfikują w kilka grup:
- Zespół sromotnikowy: Występuje po zjedzeniu np. muchomora sromotnikowego. Początkowo (6-24h po spożyciu) pojawiają się nudności, wymioty i biegunka. Później może nastąpić chwilowa, pozorna poprawa, po której dochodzi do ostrej niewydolności wątroby, nerek, a nawet uszkodzenia mózgu.
- Zespół muskarynowy: Spowodowany np. przez lejkówkę śmiertelną. Objawia się nadmiernym poceniem, ślinotokiem, łzawieniem, spowolnieniem akcji serca i dusznościami.
- Zespół muscymolowy: Typowy po spożyciu muchomora czerwonego. Prowadzi do pobudzenia, omamów, drgawek i zaburzeń świadomości.
- Zespół orelaninowy: Wywołany przez zasłonaka. Jego działanie jest podstępne – do niewydolności nerek może dojść nawet po kilku dniach od posiłku.
Dzieci są szczególnie narażone
Należy pamiętać, że dzieci są znacznie bardziej wrażliwe na toksyny grzybów. Ich niższa masa ciała oraz nie w pełni rozwinięty układ enzymatyczny sprawiają, że trucizna działa na nie o wiele silniej. Co więcej, nawet jadalne grzyby, z uwagi na zawartą w nich chitynę, są ciężkostrawne i mogą wywoływać u najmłodszych dolegliwości żołądkowe.
Kiedy natychmiast wezwać pomoc?
Jeżeli po zjedzeniu grzybów zaobserwujesz u siebie lub bliskich którekolwiek z poniższych objawów, nie zwlekaj i natychmiast skontaktuj się z lekarzem lub wezwij pogotowie:
- Gwałtowne wymioty i biegunka
- Nadmierne ślinienie się
- Duszność lub spowolnione tętno
- Omamy, drgawki, splątanie
- Problemy z oddawaniem moczu
W przypadku zatruć liczy się każda minuta. Im szybciej pacjent otrzyma profesjonalną pomoc, tym większe ma szanse na uniknięcie trwałych uszkodzeń organów.
Diagnostyka i leczenie w szpitalu
Leczenie rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu. Kluczowe jest, aby w miarę możliwości dostarczyć do szpitala resztki potrawy lub grzyby, które zostały zjedzone – to znacznie ułatwia postawienie diagnozy. W zależności od czasu, jaki upłynął od spożycia, lekarze mogą zastosować płukanie żołądka lub podać węgiel aktywowany. W ciężkich przypadkach konieczne jest intensywne leczenie, dializy, a przy skrajnej niewydolności wątroby jedynym ratunkiem bywa przeszczep.
Nie istnieją żadne domowe sposoby na „odtrucie” organizmu. Jedynym ratunkiem jest profesjonalna opieka medyczna. Choć w niektórych przypadkach (np. zatrucie sromotnikiem) istnieją swoiste antidota, w większości leczenie ma charakter objawowy.
Pamiętajmy, że grzyby są smacznym, niskokalorycznym dodatkiem do diety, ale nigdy nie powinny stanowić jej podstawy. A najważniejsza zasada grzybiarza brzmi: jeśli nie masz 100% pewności, że grzyb jest jadalny – nie zbieraj go i nie jedz!
Fotografia: źródło pixabay.com
