Nagrody Nobla od dekad trafiają w ręce wybitnych ludzi, których odkrycia zmieniają świat. Jednak na horyzoncie pojawia się zupełnie nowy kandydat – sztuczna inteligencja. Eksperci coraz głośniej mówią, że to już nie fantastyka, a realna perspektywa, być może nawet najbliższych lat.
Wyzwanie dla cyfrowego geniusza
Inicjatywa o nazwie Nobel Turing Challenge, powołana przez Hiroakiego Kitano z Sony AI, ma jasny cel: stworzyć w pełni autonomicznego naukowca AI. Taki cyfrowy badacz miałby samodzielnie przejść całą drogę, od zadania pytania badawczego, przez zaprojektowanie i przeprowadzenie eksperymentu, aż po analizę wyników i ogłoszenie przełomowego odkrycia.
Oczywiście, aby AI mogło być uznane za „autora” odkrycia, musiałoby działać niemal bez udziału człowieka i spełnić surowe kryteria Alfreda Nobla. Chodzi o dokonanie czegoś naprawdę użytecznego, przełomowego i otwierającego zupełnie nowe drzwi dla nauki.
AI już dziś pracuje w laboratoriach
Choć na Nobla dla AI jeszcze poczekamy, algorytmy już teraz rewolucjonizują pracę badaczy. Doskonałym przykładem jest system AlphaFold, który przewiduje strukturę białek – jego twórcy zostali już uhonorowani, co pokazuje, jak potężnym narzędziem stała się sztuczna inteligencja. Idąc dalej, zespół z Carnegie Mellon stworzył AI o nazwie Coscientist, która potrafi samodzielnie planować i wykonywać złożone reakcje chemiczne przy pomocy robotów laboratoryjnych.
Przyszłość czy ślepy zaułek?
Nie wszyscy jednak podzielają ten entuzjazm. Sceptycy podkreślają, że dzisiejsze modele nie rozumieją świata tak, jak ludzie. Perfekcyjnie operują na danych, które im dostarczymy, ale rzadko potrafią zadać pytanie wykraczające poza to, co już znają. Pojawiają się też obawy, że automatyzacja nauki może ograniczyć kreatywność i wypchnąć z zawodu młodych naukowców.
Czy zatem sztuczna inteligencja faktycznie może zdobyć Nobla? Na razie przepisy na to nie pozwalają, a nagrody trafiają wyłącznie do ludzi i instytucji. Jednak tempo rozwoju technologii sprawia, że ta dyskusja będzie wracać. Niektórzy futurolodzy przewidują, że do 2050 roku maszyna nie tylko dokona epokowego odkrycia, ale może zostać pierwszym sztucznym noblistą w historii.
Fotografia: pixabay.com
